Sabit ortodontik tedavi halk arasında diş teli olarak da bilinmektedir. Kendi içinde pek çok farklı tedavi yöntemini ve aracını barındırsa da genel olarak diş teli tedavisi denince dişlerin üzerine yapıştırılan ve diş hareketini sağlayan aparatlar akla gelir. Tedavi süreci, dişlerin üzerine yapıştırılan braket denilen parçalar ve bu braketlerin içinden geçerek tüm dişleri birbirine bağlayan bir ark telinden oluşur.
Mutlu gülüşler mümkün..
Diş telleri, telin elastik deformasyonundan faydalanarak dişlere kuvvet uygular ve diş hareketini sağlar. Diş teli tedavisi genellikle 12-24 ay arasında sürer ve 3-5 haftada bir kontrolleri yapılır. Diş tellerinin avantajı, dişlerin yapısını bozmadan ve geri dönülmez işlemler uygulanmadan diş yapısının düzeltilmesidir. Sadece dişsel olan bozukluklar her yaşta tedavi edilebilir. Ortodontik tedavinin tek şartı, dişlerin ve dişleri taşıyan çene kemiğinin sağlıklı olmasıdır.
Diş telleri, telin elastik deformasyonundan faydalanarak dişlere kuvvet uygular ve diş hareketini sağlar. Diş teli tedavisi genellikle 12-24 ay arasında sürer ve 3-5 haftada bir kontrolleri yapılır. Diş tellerinin avantajı, dişlerin yapısını bozmadan ve geri dönülmez işlemler uygulanmadan diş yapısının düzeltilmesidir. Sadece dişsel olan bozukluklar her yaşta tedavi edilebilir. Ortodontik tedavinin tek şartı, dişlerin ve dişleri taşıyan çene kemiğinin sağlıklı olmasıdır. Diş yamuklukları diş telleri kullanılmadan da düzeltilebilir. Diş tellerinin yaygın olmadığı ve pahalı olduğu zamanlarda çoğu zaman kaplamalar ve dolgular ile düzeltilmeye çalışılmaktaydı. Bu yöntemlerin dezavantajları, doğal dişlerin geri dönülemez biçimde kesilmesi ve doğal diş-kök konturunun bozulmasıdır. Diş telleri dişleri olması gereken yere götürebildiği için, çok daha doğal bir tedavi sağlar. Kişiye protetik veya restoratif bir tedavi yapılması gerekse bile, öncesinde diş teli uygulanarak, daha başarılı protezlerin ve lamina restorasyonlarının yapılması sağlanabilir. Buna preprotetik ortodonti denir. Dişler istenen yerlere götürüldükten sonra yapılan protez ve kaplamalar çok daha sağlıklı olacaktır. Diş tellerinin önemli olduğu bir başka alan da implant hazırlığıdır. Çakma diş ya da vidalı diş olarak da bilinen diş implantının yapılmasından önce tellerle diş kökleri ve boşluklar ayarlanarak, hem implantların konacağı boşluklar uygun biçimde ayarlanır, hem de köklerinin açıları ayarlanarak konulan vidaların sağlam diş köklerine değmesi önlenir. Diş teli olarak isimlendirilen ve genelde erişkinlerde kullanılan aygıtlardan birisi de lingual ortodontidir (İçten takılan diş teli). Bu aygıtlar kişiden alınan diş kalıpları kullanılarak kişiye özel diş telleri üretilir ve indirekt olarak yapıştırılır. Üretilen braketler kişiye özeldir ve diş hareketi için gerekli olan hareket değerleri brakete aktarılmıştır. Bu teller dişlerin iç tarafında yapıştırılır ve hiç bir şekilde görülmezler. Aylık randevularla tel değişimleri yapılır ve diş hareketleri gözlenir. Diş teli tedavisinin başlangıcında bazı zorluklar olabilir. Dişlerin üzerine yapıştırılan braketlere ve diş tellerine alışılması bir kaç gün sürebilir. Bu süre içinde yanaklarda küçük yaralar, dişlerde ağrı, diş etlerinde küçük şişmeler görülebilir. Bunların hepsi zamanla azalacaktır. Tel tedavisi sırasında dişlerde de sararmalar görülebilir. Bunlar fırçalama zorluklarından kaynaklanan eklentilerdir ve basit bir diş temizliği ile kaybolurlar. Diş teli tedavisi sonunda güzel gülümsemeniz, verdiğiniz emeğe fazlasıyla değecektir.
Dişlerinize yapıştırılan braketler tedavinin sonuna kadar ağzınızda kalacaktır. Bunları çıkarmaya çalışmamalısınız, aksi taktirde dişlerinize zarar verirsiniz ve tedaviniz sonuçlanmaz.
Braketler ilk bir kaç gün yanaklara batabilir ve tahrişe sebep olabilir. Bunun dışında bir kaç gün ağrı ve hassasiyet görülebilir. Bu süre sonunda diş tellerine tam adaptasyon sağlanır. Ağız dokuları bu tarz yabancı maddelere çok kolay uyum sağlar ve sonraki günlerde bu sorun olmaz. Alışma sürecinin ardından kişiler telleri adeta unuturlar.
Tedavi sırasında özellikle aylık randevulardan sonra dişlerde hassasiyet olması doğaldır. Sert gıdalar, braketlerinizi kopartabilir. Bu sebeple tedavi sırasında çok sert (fındık, kemikli et vb.) besinler tüketilmemeli, meyveler soyulup dilimlendikten sonra arka dişlerle yenmeli, çekirdekli meyvelerin (zeytin ve erik gibi) çekirdekleri çıkartılmalıdır.
Ortodontik tedaviyle ilgili zorluklara kolaylıkla alışılmakta ve tedavinin ilk birkaç gününden sonra hemen hemen hiç hissedilmemektedir. Tedavi süresince ve sonrasında gülümsemenizde meydana gelen olumlu değişim, tüm bu zorluklara fazlasıyla değecektir.
Tellerinin takıldığı ilk 3-5 gün boyunca hafif düzeyde ağrı hissedebilirsiniz. Gerekli duyduğunuzda başınız ağrıdığında kullanmayı tercih ettiğiniz herhangi bir ağrı kesiciden alabilirsiniz (LÜTFEN İLACIN KULLANMA KILAVUZUNU OKUMAYI UNUTMAYINIZ).
Braketler ilk bir kaç gün yanaklara batabilir ve tahrişe sebep olabilir. Bunun dışında bir kaç gün ağrı ve hassasiyet görülebilir. Bu süre sonunda diş tellerine tam adaptasyon sağlanır. Ağız dokuları bu tarz yabancı maddelere çok kolay uyum sağlar ve sonraki günlerde bu sorun olmaz. Alışma sürecinin ardından kişiler telleri adeta unuturlar.
Tedavi sırasında özellikle aylık randevulardan sonra dişlerde hassasiyet olması doğaldır. Sert gıdalar, braketlerinizi kopartabilir. Bu sebeple tedavi sırasında çok sert (fındık, kemikli et vb.) besinler tüketilmemeli, meyveler soyulup dilimlendikten sonra arka dişlerle yenmeli, çekirdekli meyvelerin (zeytin ve erik gibi) çekirdekleri çıkartılmalıdır.
Ortodontik tedaviyle ilgili zorluklara kolaylıkla alışılmakta ve tedavinin ilk birkaç gününden sonra hemen hemen hiç hissedilmemektedir. Tedavi süresince ve sonrasında gülümsemenizde meydana gelen olumlu değişim, tüm bu zorluklara fazlasıyla değecektir.
Evet. Ancak yediklerinize dikkat etmeniz tedavinin seyri açısından önemlidir. Ortodontik tedavinizin başarıyla sonuçlanmasını istiyorsanız dişlerinize ve braketlerinize zarar vermeyecek gıdalar seçmelisiniz.
-Öğün aralarında ve gece yatmadan önce şekerli atıştırmalıkları ya da içecekleri tüketmemelisiniz.
-Yapışkan ya da sert yiyecekleri yememelisiniz.
-Sakız çiğnememelisiniz.
-Asitli içeceklerden (diyet olanlar dahil) ve aşırı miktarda meyve suyundan uzak durmalısınız.
-Elma, havuç, ekmek kenarı gibi braketlerine zarar verebilecek sert yiyeceklere dikkat etmeli, bunları bölerek ufak lokmalar halinde yemelisiniz.
Braketler ilk bir kaç gün yanaklara batabilir ve tahrişe sebep olabilir. Bunun dışında bir kaç gün ağrı ve hassasiyet görülebilir. Bu süre sonunda diş tellerine tam adaptasyon sağlanır. Ağız dokuları bu tarz yabancı maddelere çok kolay uyum sağlar ve sonraki günlerde bu sorun olmaz. Alışma sürecinin ardından kişiler telleri adeta unuturlar.
Tedavi sırasında özellikle aylık randevulardan sonra dişlerde hassasiyet olması doğaldır. Sert gıdalar, braketlerinizi kopartabilir. Bu sebeple tedavi sırasında çok sert (fındık, kemikli et vb.) besinler tüketilmemeli, meyveler soyulup dilimlendikten sonra arka dişlerle yenmeli, çekirdekli meyvelerin (zeytin ve erik gibi) çekirdekleri çıkartılmalıdır.
Ortodontik tedaviyle ilgili zorluklara kolaylıkla alışılmakta ve tedavinin ilk birkaç gününden sonra hemen hemen hiç hissedilmemektedir. Tedavi süresince ve sonrasında gülümsemenizde meydana gelen olumlu değişim, tüm bu zorluklara fazlasıyla değecektir.
Ortodontik tedavi sırasında diş temizliği çok önemlidir. Teller dişlerin bakımını kısmen zorlaştırsa da düzenli fırçalama halinde gerekli hijyen kolaylıkla sağlanabilir. Dişlerinizi nasıl fırçalayacağınızı ortodontistiniz size ayrıntılı olarak anlatacaktır. Fırçalama sırasında özellikle dişetleri ile braketler arasındaki alanı iyi temizlemeye dikkat etmek gerekmektedir. İdeal fırçalama süresi 3 dakikadır. Fırçalamadan sonra braketlerin aralarında ve telin altında kalan alanlar da arayüz fırçası ile temizlenmelidir. Dişlerin yan temas yüzeylerini temizlemenin en etkili metodu ise diş ipi kullanmaktır. Ortodontik tedavide kullanılmak üzere üretilmiş olan superfloss diş iplerinin uç kısımları, tellerin arasından kolayca geçecek biçimde sert yapılmıştır. Arayüz fırçaları dikey yönde kullanılmalı, bu sırada dişetlerinin de temizlendiğinden emin olunmalıdır.
Ortodontik bozuklukların büyük kısmı, diş boyutlarının çene büyüklüğü ile uyumsuz olmasından kaynaklanır. Genellikle ebeveynlerden birisinden büyük dişler, diğerinden küçük çene yapısı alınır ve dişler çenede sürecek yer bulamazlar. Bu sorun çok şiddetli değilse çene genişletmeleri ya da dişlerin sağ ve sol yanlarından törpülemeler yapılır. Sorunun daha da şiddetli olması durumunda ise diş çekimi gündeme gelebilir.
Diş çekimi ihtiyacı ile ilgili olarak yapılmış olan pek çok bilimsel araştırma bulunmaktadır. Bu araştırmalarda diş çekimi ihtiyacı hakkında farklı sonuçlar bulunsa da genellikle ortodontik tedavi gören hastaların % 30-40 civarında bir oranda diş çekimi yapılması gerekmektedir.
Diş çekimli tedavilerde genellikle 1. küçük azı dişleri çekilir. Bunun sebebi, bu dişlerin genellikle çapraşıklık bölgesine yakın olmaları, çenenin her iki tarafında 2’şer adet bulunmaları ve çekimlerinin estetik olarak rahatsızlık vermemesidir. Diş çekimleri ile kazanılan boşluklar, yamuk dişlerin düzeltilmesi için kullanılır, ve artan çekim boşlukları tedavi sırasında arka dişlerin ön tarafa doğru hareket ettirilmesi ile kapatılır.
Gelişen teknoloji ile birlikte diş çekimi ihtiyacını azaltan farklı braket ve ağız içi distalizasyon aygıtları üretilmektedir. Bunlarla, ağız içinde kaybedilmiş olan yer tekrar kazanılabilmekteyse de, şiddetli yer darlığı durumlarında çekim yapmak zorunludur. Çekim ihtiyacı değerlendirilirken hastanın yüz oranları, diş-dudak desteği, dişlerinin kapanışı, 20 yaş dişlerinin olup olmadığı gibi pek çok faktör de değerlendirilir.
Durumun şiddetine göre değişmekle birlikte tedavi süresi ortalama olarak 12-30 aydır.
Tedavinin aktif dönemi bittikten sonra pekiştirme dönemine geçilir. Pekiştirme döneminde takıp çıkarılabilen bir plak kullanılabildiği gibi, dişlerin arkasına tel parçaları da yapıştırılabilir. Pekiştirme tedavisinin süresi kişiye göre değişir.
Ağızdaki teller enstrüman çalmanı zorlaştırabilir. Bu durumu müzik öğretmenin ve ortodontistin ile görüşmelisin.
Genellikle 4-8 haftada bir düzenli olarak kontrole çağrılırsın.
Evet. Dişlerinde oluşabilecek çürük öncesi lezyonların erken dönemde farkedilebilmesi için düzenli olarak görüştüğün diş hekiminle olan randevularına gidebilirsin. İhtiyaç dahilinde ortodontistin seni diş hekimine yönlendirecektir.
Diş koruyucu kullanmalısın. Paten ya da board kayıyorsan, ata biniyorsan da diş koruyucu kullanman faydalı olacaktır.
Braket takıyorsan, dişlerine ve braketlerine zarar vermemek için beslenmende birtakım değişiklikler yapman gerekecektir. Dişlerinin üzerindeki temizlenemeyen gıda artıkları ve plak, kalıcı ve göze hoş görünmeyen lekelere hatta diş çürüğüne yol açabilir.
Ortodontik tedavinin devam ettiği süre boyunca yediklerine dikkat etmelisin. Daha yumuşak ve dengeli bir beslenme başarılı ortodontik tedavi için önemlidir.
Bir şey yer ya da içerken ( özellikle şekerli gıdalar ), ağız içerisindeki bakteri ( plak ) asit üretir. Bu asit dişlerin üzerinde delikler oluşturabilir ( diş çürüğü ).
Dişlerin yemek yedikten sonra ya da şekerli içecekleri tükettikten bir saat sonraya kadar bu asit saldırısına maruz kalabilir.
Braketlerin varsa dikkatli beslenmek bir zorunluluktur. Braketler ve teller kırılgandır, yanlış gıdaların tüketilmesi braketlerin kopmasına ve/veya dişlerin zedelenmesine neden olur.
Daha yumuşak gıdalar tercih etmen tedavinin seyri için önemlidir. Braketler takıldıktan hemen sonra ve kontrol randevularından sonra çorba, makarna, yoğurt ve peynir gibi ufak lokmalar halinde tüketilebilen ya da çiğneme gerektirmeyen gıdalar tercih edebilirsin. Bunun nedeni dişlerin ısırmaya daha hassas olmalarıdır. Bu durum bir kaç gün sürebilir. Sandviçleri, meyve ve sebzeleri ise ısırmak yerine küçük parçalara bölerek yemelisin.
Sert, yapışkan ve gevrek yiyecekler problemlere neden olabilir. Karamelli gıdalar, jelibon ve lolipop gibi yapışkan gıdalardan braketleri kopartabileceği ve telleri kırabileceği için uzak durulmalıdır. Bunun yanında zeytin ve erik gibi gıdaların çekirdekleri elle çıkartılmalı ve ondan sonra tüketilmelidir. Elma, çiğ havuç ve kereviz, simit, pizza kenarı, kabuklu yemişler, bisküvi, tavuk kanadı ve pirzola gibi sert ve gevrek yiyeceklerin de ufak parçalara bölünerek arka dişlerle çiğnenmesi doğru olacaktır. Asitli içecekler ve meşrubatlar, öğün sırasında tüketildiği taktirde bile dişlere zarar verebilir. Bu nedenle tedavi süresince uzak durulmalıdır. Çikolata ve şeker tüketildiği taktirde bile dişlere zarar verebilir. Bu nedenle tedavi süresince uzak durulmalıdır. Çikolata ve şeker tüketimi minimumda tutulmalı , bu tip gıdalar sadece ana öğünlerde yenmelidir.
Braketlerine sık sık zarar veriyorsan tedavi süren uzayacaktır. Ortodontik tedavi süresi mümkün olduğu kadar kısaltmak için daha yumuşak yiyecekler tüketerek braketlerin kopmamasını sağlamalısın.
UNUTMA
-Sert , gevrek ya da yapışkan gıdalardan sakınmalısın.
-Öğün aralarında ve yatmadan önce şekerli yiyecek ve içecekler tüketmen tedavi seyrini olumsuz etkiler.
-Gazlı ve asitli içeceklerden sakınmalısın.
-Meyve sularını sadece ana öğünlerde içmelisin.
-Düzenli ortodontist kontrollerinin yanında diş hekimini de düzenli ziyaret etmelisin.
-Braketlerinde eğilme ya da gevşeme olup olmadığını düzenli olarak kontrol etmelisin ( aşırı kurcalamamalısın ).
-Dişlerini günde en az üç defa 3’er dakika flor içeren bir diş macunu ile fırçalamalısın.
-Herhangi bir sorunla karşılaştığında hemen ortodontistine danışmalısın.